Ev, iş yeri ve otomobil hayaline kavuşmak isteyen vatandaş, kredi maliyetlerindeki artış sebebiyle bankalar yerine tasarruf finansman şirketlerinin kapısını daha çok çalmaya başladı. Türkiye’de 40 yıldır uygulanan tasarruf finansmanı yöntemi, yapılan yasal düzenlemelerle lisanslı olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Sistem faizsiz bir model olması, küçük yatırımcıya alternatif sunması, tasarrufların direkt yatırıma yönelmesi gibi birçok avantajı bünyesinde barındırıyor. Tasarruf finansman modelinde maliyetler yüzde 8 ila 10 arasında değişirken, bankalarda kredi faizleri yüzde 40-45’lere dayandı.
ÇÜRÜKLER AYIKLANDI
2021’deki regülasyonlar sonrası yatırımların güvence altına alınması ve denetime tabi tutulmasıyla tasarruf finansman modeline olan güven arttı. Yasal düzenleme kapsamında devlet kontrolüne intibak sağlamak için BDDK’ya başvuran 35 şirketten 21’inin tasfiyesine karar verildi. 8 firma da kendi isteğiyle oyun dışı kaldı. Sektörde sadece 6 şirket yoluna devam etti.
ÇEKİLİŞ YERİNE %40 ŞARTI
BDKK’nın tasarruf finansman şirketleri için koyduğu kurallar bütünü, sistemin sade, anlaşılır ve şeffaf olmasını sağladı. Daha önce her şirketin farklı bir yöntemle faaliyet gösterdiği sistem artık “yüzde 40 kuralı”na göre işliyor. Müşteri, talep ettiği tutarın yüzde 40’ını sistemde biriktirdiği zaman, sözleşmede yazılı olan ve başlangıçta belirlenen paraya kavuşuyor. Müşterinin talep ettiği finansmanı ne zaman alacağını; ödediği peşinat miktarı ve aylık ödeme tutarı gibi faktörler belirliyor.
SİSTEM BÖYLE İŞLİYOR
500 bin TL’lik finansman isteyen bir müşteri, sisteme 100 bin TL peşinat ve ayda 10 bin TL taksitle girdiğinde talep ettiği para miktarının yüzde 40’ını (200 bin TL) 10 ayda biriktirmiş olur. Talep ettiği 500 bin TL ve 100 bin TL’lik peşinatının toplamından oluşan 600 bin TL’yi 11’inci ayda alan müşteri, taksitlerini imzaladığı plana göre ödemeye devam eder. Önceki uygulamada ise müşteriye ödeme sırasının ne zaman geleceğini, dahil olduğu gruptaki kişiler arasında çekilen kura belirliyordu. Bu durumda müşteri şansa bağlı olarak istediği parayı birkaç ay içinde alabildiği gibi, uzun süre beklemek durumunda da kalabiliyordu.
ARAÇTA 60 AY EVDE 120 AY VADE İMKANI
Tüm şahıs ve şirketler yalnızca yurt içinde konut, iş yeri veya araç alımlarını karşılamak üzere tasarruf finansman şirketlerinden hizmet alabiliyor. Sözleşmelerde finansman döneminin azami vadesi ev ve iş yeri için 120 ayı, araçta ise 60 ayı geçemiyor.
Müşteri sayısı 340 bine ulaştı
2022 yılında yüzde 15 ila yüzde 20 arasında büyüyen sektörün pazar hacmi 50 milyar TL’yi aştı. Haziran 2023 itibarıyla toplam 433 adet şube ve 4 bin 130 kişilik istihdam büyüklüğüne ulaşan sektörün müşteri sayısı da 340 bin kişi oldu. Tasarruf ve finansman dönemine ait sözleşme tutarı ise 106 milyar TL’ye çıktı. Öyle ki sektördeki firmalar, 2023 yılında tasarruf finansmanının pazar büyüklüğünün yüzde 50 artışla 75 milyar TL’yi bulmasını bekliyor.
Cabir Turğut
