Burak Artuner’in yazısı…
Rusya’da 1890’da sayıları 5 milyonu bulan Yahudilerin tasfiyesi hareketi başlamıştı. Rusya’nın güney limanlarından kaçanlar 1891 yazında İstanbul’u doldurmuştu. Baron Hirsch, Rumeli demiryolları şebekesinin kurulması ve işletilmesi ile Osmanlı Devleti’nden milyonlar kazanmış Yahudi bir işadamıydı.
“TARIMLA UĞRAŞIRLAR, KOLAYLIK GÖSTERİLSİN”
Baron Hirsch, Osmanlı Devleti’ne olan 40 milyon Frank borcunu tazmin etmesi için görevlendirilen Osmanlı Bankası Direktörü Sir Edvar Hensan ile görüşmesinde, “Hükümet ile aramızda anlaşmazlık konusu olan sorunlar çözümlenirse, Musevi göçmenlerinin iskanı için Anadolu’da geniş arazi satın almak konusunda görüşmeler yapmak niyetindeyim. Musevi göçmenlerinin Güney Amerika’da tarımcılıkta büyük başarılarını ispat ettiklerine göre, Anadolu’da daha çok başarı göstereceklerine şüphem olmadığı gibi sadrazamın da bu tasarımın gerçekleşmesini sağlamakta kolaylık gösterecekleri umudundayım” demişti.
ANADOLU’DAKİ ARAZİLERİ ALMAK İSTEDİ
17 Haziran 1891’de gerçekleşen görüşmenin Osmanlı Arşivleri’nde bulunan dökümüne göre, Baron de Hirsch, ayrıca, “En önce Filistin hariç tutulmak üzere Anadolu’da bulunan Osmanlı memleketlerine göz attım. Bu bölgede büyük kısmı hazineye ait bir çok ekilmemiş arazi bulunduğunu bildiğimden, Rusya’dan göçen Musevileri oraya göndermek için hükümetle bir ödeme anlaşması yapılması arzusundayım” diyerek teklifini iletmişti.
Aslı Başbakanlık Arşiv Genel Müdürlüğü’nde bulunan 13 Temmuz 1891 tarihli Bakanlar Kurulu görüşme tutanağında yazanlara göre bu teklif ‘sakıncalı’ bulunarak reddedilmiştir.
OSMANLI’YI SOYDU İSRAİL’İ KURDU
İsrail’in kurulmasını finanse eden en önemli isimlerden olan Baron Hirsch, zenginliğini Osmanlı’yı soyarak elde etmişti. Osmanlı devleti Rumeli Demiryolu’nu yapacak bir müteahhit bulamamıştı. 1869’da Baron Hirsch ile ilişki kuruldu. O andan itibaren dünyanın gelmiş geçmiş en büyük ihale yolsuzlarından birinin çarkları işlemeye başladı. Belçika da çalışan, Macar kökenli Yahudi banker Baron Maurice de Hirsch o tarihte iflasın eşiğindeydi ancak Osmanlı Devleti Nafia Nazırı Garabet Artin Davut Paşa ile tanışınca rüzgar tersine döndü. Davut Paşa, Hirsch ile sözleşme yaparak ülkeye döndü. Osmanlı maliyesi müteahhitlik karşılında işletme imtiyazını 99 yıllığına Barona verdi.
Sermaye temin için 1 milyon 900 bin adet tahvilin piyasaya sürülmesinde de büyük oyun oynandı. Tahvilleri hükümetten 128,5 frank karşılığında alan ve hemen bir banka grubuna 150 franga satan Hirsch, 42 milyon 570 bin Fransız frangı kazandı. İflastan Osmanlı’yı soyarak çıkan Hirsch, inşaat başlayınca da yolsuzluklara devam etti. Hirsch 2000 kilometre olarak anlaşılan hattı 1279 km yaparak teslim etti. Hirsch meşru ve gayrimeşru olarak kazandığı 350 milyon Frank gibi muazzam bir meblağ ile bir anda Avrupa’nın hatta dünyanın sayılı zenginleri arasına girdi. Türkiye Cumhuriyeti’nin 1954 yılında en son taksitini ödediği ‘Birleştirilmiş Osmanlı Borçları’ arasında Rumeli Demiryolları borcu da vardı.
patronlardunyasi.com
